wtorek, 6 listopada 2007

Różne oblicza miłości w literaturze. Rozwiń temat odwołując się do wybranych utworów.

Na wstępie chciałabym podkreślić, iż w ciągu 15 minut nie sposób jest zreferować tematu tak obszernego jakim jest miłość, i jej oblicza .Co to jest miłość? Już od najdawniejszych czasów wielcy filozofowie i poeci chcieli trafnie zdefiniować to pojęcie. Definicji miłości możemy się dopatrzeć w jednym z najstarszych dzieł literackich jakim jest ?Biblia? Pozwolę sobie przytoczyć fragment 1 listu do Koryntian ? Hymnu o miłości? ? Miłość cierpliwa jest, łaskawa jest. Miłość nie zazdrości, nie szuka poklasku, nie unosi się pychą; nie dopuszcza się bezwstydu, nie szuka swego, nie unosi się gniewem, nie pamięta złego; nie cieszy się z niesprawiedliwości, lecz współweseli się z prawdą. Wszystko znosi, wszystkiemu wierzy, we wszystkim pokłada nadzieję, wszystko przetrzyma. Miłość nigdy nie ustaje, [nie jest] jak proroctwa, które się skończą, albo jak dar języków, który zniknie, lub jak wiedza, której zabraknie?. św. Jan Apostoł opisuje uczucie poprzez wyliczenie jej przymiotów. Dowodzi potęgi miłości przez zaprzeczenia. Opisuje ją jako coś najwspanialszego na świecie, coś niezbędnego w życiu. Zakończenie ? Hymnu o miłości? potwierdza jeszcze raz rangę uczucia ? Tak więc trwają wiara nadzieja miłość- te trzy: z nich zaś największa jest miłość?. Wprawdzie nie mówi się w utworze o jaką miłość chodzi czy międzyludzką czy do Boga, to nie jest istotne , najważniejsze że jest to uczucie o potężnej wartości i sile. Nieco inną definicję miłości podaje Słownik Współczesnego Języka Polskiego, Miłość to głębokie uczucie do drugiej osoby, połączone zwykle z silnym pragnieniem stałego obcowania z nią i chęcią obdarzania jej szczęściem, silne przywiązanie do kogoś, gotowość do bezinteresownego oddania się, służenia komuś. Jednak czy można postrzegać miłość tylko z perspektywy pojęcia słownikowego? Przecież tyle ile ludzi tyle rodzajów miłości. Każdy z nas inaczej ją rozumie, lecz jest to naturalne, gdyż po prostu jesteśmy różni. Różne są rodzaje miłości i nie nam sądzić o tym, która jest lepsza, a która mniej ważna, mniej istotna. Pewne jest jedynie to, iż potrzeba miłości tkwi, głęboko w każdym z nas. Gdy jesteśmy kochani, łatwiej nam przetrwać trudne chwile, czujemy się szczęśliwi i ważni, jeżeli my kochamy umiemy przezwyciężyć własny egoizm, pragniemy dawać, a nie brać. Od wieków miłość jest przedmiotem fascynacji i motywem literatury, malarstwa, rzeźby, a nawet architektury.
Ponieważ człowiek uczy się kochać już od pierwszych chwil życia.. Będę się starała przedstawić państwu dojrzewanie do miłość i co za tym idzie różne jej oblicza.

Pierwszą miłością z jaką się spotykamy jest miłość rodzicielska bezinteresowna, nie trzeba o nią walczyć, a rodzice kochają swoje dzieci za to, że po prostu są. Józef Ignacy Kraszewski napisał kiedyś ?Jest jedna miłość, która nie liczy na wzajemność, nie szczędzi ofiar, płacze, a przebacza, odepchnięta wraca- to miłość macierzyńska?. Jednak miłość taka ofiarowana w nadmiarze może mieć moc niszczącą. Właśnie taki przypadek przedstawia ?Ojciec Goriot? Balzaka. W powieści obserwujemy przejmujące stadium ojcostwa i graniczącą z obłędem miłość Goriota do córek Anastazji i Delfiny. ? Życie moje jest w moich córkach. Jeśli one się bawią, jeżeli są szczęśliwe, ładnie ubrane, jeżeli stąpają po dywanach, cóż mi znaczy, jak ja jestem odziany i jak wygląda moje legowisko? Nie jest mi zimno, jeżeli im jest ciepło, nie nudzę się nigdy, jeżeli one się śmieją. Nie mam innych zmartwień, jak tylko ich zmartwienia Ojciec Goriot tak bardzo kocha córki, że nie myśli już o sobie. Sens życia nadaje mu świadomość że jego pociechy są szczęśliwe. Raduje się ich radością , smuci gdy one są smutne. Jest z nich dumny. Chroni ich przed wszystkim, zapewnia im wykształcenie i bogatych mężów, przekazuje cały swój majątek. Mówi ? tylko ja bardziej kocham córki , niż bóg kocha świat??. Ojciec oddaje całe serce córką. Pomaga im jak tylko może. Nie wyobraża sobie co się z nimi stanie gdy jego zabraknie ? O moje dzieci,(?) Co z wami się stanie, kiedy mnie już nie będzie? Ojcowie powinni żyć póty, co i dzieci?. Dla swoich córek ojciec stracił zdrowie, majątek i dom, ale mimo to nie przestał ich kochać. Ta powieść pokazuje iż miłość rodzicielska przynosi radość, jest źródłem rozczarowań , czasem bywa tragiczna ale zawsze trwa do końca, bez względu czy jest odwzajemniona czy nie.

Następną miłością, która nas spotyka jest miłość braterska lub siostrzana. To właśnie z rodzeństwem na początku swojego życia spędzamy najwięcej czasu. Miłość braterska czy siostrzana jest wieczna i nierozerwalna, ponieważ łączą ją więzy krwi. Obowiązkiem rodzeństwa jest wspieranie się, pomaganie sobie nawzajem i miłowanie się wbrew wszystkiemu. Przykładu miłości siostrzanej możemy się doszukać w ? Antygonie? Sofoklesa. Tytułowa bohaterka wbrew zakazowi króla zgodnie z prawem boskim dokonała obrzędu pochowania swego umiłowanego brata. Antygona nie wypierała się swojego czynu, nie czuła się też winna. Wiedziała, ze od wszystkich rozkazów ważniejsza jest miłość do brata. Nie mogła pozwolić na zbeszczeszczanie jego zwłok. ? Jakże do bogów podnosić mam modły ,/ wołać o pomoc , jeżeli czyn prawy ,/ który spełniłam uznano za podły?? Nie mogła zrozumieć co jest złego w tym, że kocha brata i chce by spoczywał w pokoju. Jest to bardzo wzruszająca historia ponieważ na koniec Antygona popełnia samobójstwo w swojej celi. Do całej tej sytuacji nie doszłoby gdyby nie bezgraniczna miłość i poświęcenie do brata. Na przykładzie Antygony widzimy , że miłość to nie są tylko słowa , ale także czyny. Nie można postępować wbrew sobie i wbrew miłości do bliźniego. Nasze rodzeństwo to osoby na które zawsze możemy liczyć i którym my powinniśmy udzielać wsparcia.

Z czasem jak dorastamy, dojrzewamy do innej miłości . Jest to miłość pomiędzy kobietom i mężczyznom . Jest to miłość wymagająca od partnerów oddania, wierności, i dojrzałości . W momencie gdy między kobietą, a mężczyznom zawiązuje się to uczucie, możemy powiedzieć, że naprawdę dojrzeli. Zakochaną parę, która na oczach czytelników dojrzewa opisuje William Szekspir w dramacie ?Romeo i Julia?. Julia Capuleti to czternastoletnia dziewczyna jest młoda i niewinna . Romeo Monteki jest młodzieńcem który właśnie przeżył zawód miłosny. Oboje poznają się na balu u Capuletich. Zakochują się w sobie od pierwszego wejrzenia . ?Romeo, czarem jej w niewolę wzięty, Lecz choć przez wroga został schwytany, I ją złowiły miłosne przynęty?. Ich miłość jednak nie była prosta oboje pochodzili z dwóch zwaśnionych ze sobą rodów . Mimo to zakochani postanowili być razem ? ?więc mówię szczerze: Miłość ma prawdziwa to Capuleta córka urodziwa. Serce jej dałem , ona mi swe dała i są złączone . A będzie rzecz cała wówczas skończona , gdy ty ją zakończysz i nas małżeńskim sakramentem złączysz?. Romeo i Julia są sobie tak bliscy, że są gotowi wyrzec się rodzin ? biorą cichy ślub. Są bardzo szczęśliwi, gdy są razem, nie mogą się nacieszyć swym dotykiem, słowem, spojrzeniem. Gdy są daleko od siebie pozostaje im tylko myśleć o swej miłości. Jednak nie jest to historia ze szczęśliwym zakończeniem. Zaraz potem Romeo zostaje oskarżony o zabójstwo jednego z Capuletów, musi wyjechać z Werony. Rodzice Julii postanawiają ją wydać za mąż za Parysa. Julia nie godzi się z tym prosi o pomoc mnicha ojca Laurentego. Otrzymuje od niego flakon z tajemniczym płynem, który wypity ma sprowadzić na nią 24 godzinny sen podczas, którego będzie wyglądać jak umarła. Julia wypija miksturę, a następnego dnia wszyscy są przekonani, że dziewczyna umarła. Wiadomość o śmierci ukochanej dociera do Romea przebywającego w Mantui. Zrozpaczony przybywa do kaplicy, w której złożono Julię. Nie chcąc żyć na świecie, w którym jej już nie ma wypija śmiertelną truciznę. Gdy Julia budzi się on już nie żyje. Dziewczyna bierze sztylet i odbiera sobie życie. Tak kończy się historia miłości Romea i Julii. Miłość chociaż odwzajemniona, stała się powodem nieszczęścia. Całkowita ich wzajemność oddania prowadzi do przedwczesnej śmierci obojga zakochanych. Jednak nie odczuwamy tego wyłącznie jako klęski miłość ich bowiem wzięła górę nad zewnętrznymi okolicznościami. Gdy słyszymy imiona Romeo i Julia, nie myślimy o ich bólu, nieszczęściu i straszliwej zgubie, ale o ich przeżytym wspólnie szczęściu. Dzięki nim dowiadujemy się ?Jak cudowna jest miłość skoro cień miłości tyle bogactwa niesie i tyle radości?.

W całym swym życiu człowiek kocha rodziców, rodzeństwo, drugiego człowieka, ale to nie koniec, ponieważ już od najmłodszych lat rodzice uczą nas kochać Boga. Miłość do Boga jest bardzo ważna to ona zawsze będzie odwzajemniona, ale tak jak każda miłość wymaga poświęceń. Najlepszym dowodem na to jest św. Aleksy. Wierzył on, że życiem pełnym wyrzeczeń, skromnym, surowym, pozbawionym przyjemności i uciech zaskarbi sobie życie wieczne i możliwość obcowania z Bogiem. W imię tej nadziei Aleksy wyrzekł się bogactw, porzucił młodą żonę i skazał się na samotność. Odznaczał się niezwykłą pobożnością, całe dnie spędzał na modlitwie. Po wielu latach ascezy Aleksy umarł. Jego ciało miało moc uzdrawiania. Dzięki temu utworowi dowiadujemy się, że miłość do Boga jest pełna poświęceń i oddania, ale zawsze zostaje wynagrodzona.

Z czasem w każdym człowieku rodzi się jeszcze inny rodzaj miłości, miłość do ojczyzny. Jest to miłość chwalebna, doceniana i uważana za najważniejszą już w średniowieczu. Na uczucie to składają się doświadczenia dzieciństwa, zapamiętywane krajobrazy i mowa ojczysta. Platon powiedział kiedyś ?Nie urodziliśmy się dla siebie, lecz dla naszej ojczyzny?. Jak wiele jest słuszności w tym zdaniu najłatwiej udowodnić można czytając utwory polskich wieszczów Mickiewicza, Baczyńskiego. Słowackiego można by tu wymienić wielu poetów jednak ja chciałabym poddać interpretacji wiersz Jana Lechonia ?Hymn Polaków z zagranicy?. Podmiot liryczny w szczególny, podniosły sposób manifestuje swoją przynależność do ojczyzny mówi ?Cały do ciebie ojczyzno należę?. Wyraża głęboki szacunek do historii swojej ojczyzny i wierzy w chwalebną przyszłość kraju. W lirycznym monologu apoteozuje ojczyznę. Pisze, iż nie ma większej ?chluby niźli być Polakiem?. Wyraża gotowość do poświęcenia się ojczyźnie zapewnia, że również poza granicami swego kraju będzie kultywował polskie tradycje i zwyczaje. Zapewnia o szczególnej więzi z narodem, a ?Wszystkim Polakom braterstwo ślubuję?. W tym krótkim, ale jednak jak wymownym wierszu zauważamy, że miłość do ojczyzny charakteryzuje gotowość oddania życia za ojczyznę, poświęcenia się ojczyźnie. Jest to miłość trudna i ofiarna, ale wierna do końca, bezinteresowna i chwalebna.

Podsumowując chciałabym powiedzieć, iż przedstawiłam państwu zaledwie kilka rodzajów miłości, których doznajemy w życiu. Oblicz tego uczucia jest bardzo dużo i nie wiem czy ktokolwiek jest w stanie wymienić je wszystkie, ponieważ jak powiedziałam na wstępie tyle ile jest ludzi tyle jest rodzajów miłości. Miłość jest obecna w życiu każdego człowieka. Nie ma znaczenia wiek, miejsce, czy czas. Każdy spotyka się z tym uczuciem pod różnymi postaciami. Mamy miłość do Boga, ojczyzny lub drugiego człowieka, miłość spełnioną, trudną, ofiarną, szaloną, powodującą zarówno smutek jak i radość. Można tu wymienić mnóstwo epitetów, a każdy będzie poprawny. Każda miłość jest piękna i potrzebna człowiekowi. Każda wymaga poświęceń i wyrzeczeń, a kiedy już jest, przynosi szczęście, radość, a czasami niesie ze sobą ból i cierpienie. Towarzyszy nam od początku, aż do śmierci. ? Niech powie, kto kochany, kto prawdziwie kocha / Czy miłość jest niestała, czy zdradna ,czy płocha! / Nieprawda są dowody, są na to przykłady, / Płochość, lekkość, niestałość są to ludzkie wady, / Tych nabywa, Tych czasem pozbywa się z wiekiem, / Ale miłość prawdziwa rodzi się z człowiekiem?. Tym oto cytatem chciałabym zakończyć swoją prezentację, ponieważ według mnie najtrafniej podsumowuje on to co zawarłam w swej wypowiedzi.